Video's en info - Dierfysiotherapie Monique Hoiting

Hoe check je nu een zadel op zadelfouten?
Als je tweedehands of eventueel nieuw een zadel aankoopt is het belangrijk je zadel te checken of eventuele schade of zadelfouten. In deze video laat ik je zien hoe een zadelpasser dit doet. Ik laat je zien hoe ik het gehele zadel op eventuele ‘zadelfouten’ check. Zodat jullie dit bij je huidige zadel of bij aankoop van een (tweedehands) zadel ook kunnen doen. In een zadel-check is met name de boom-check belangrijk. Je wilt namelijk niet dat deze kraakt. En dan heb ik het met name over hout of scharnier kraak. Dan kan er eventueel schade zijn aan de boom.
Een kussen-check doe je om te zien hoe symmetrisch de kussen zijn en of ze nog vering hebben. Asymmetrische kussens zijn niet direct een no go, veel ruiters zitten scheef. En ik zag altijd ‘geen paard is recht, geen mens is recht’. Kussens kunnen dus al snel scheef zijn. Ik zou in ieder geval ongeveer 3 a 4 vingers ruimte willen zien in het tussenkanaal en zachte kussens, want deze zorgen voor demping op je paard. Je wilt dus niet dat deze steenhard zijn.

Hoe meten wij als zadelpassers nu een paard op?

In deze video leg ik je kort uit wat de meetpunten zijn voor een zadelpasser.

Ik als zadelpasser, meet de volgende punten op:

Schouder
2-3 vingers achter de schouder
Achter de schoft
18e rib
Schoft

De schouder is belangrijk qua meting, omdat de schouder over het algemeen het breedste deel is. De schouder moet dan ook bij het kopijzer langs kunnen roteren. Daarom kies ik de maat van de schouder om te bekijken of het zadel/kopijzer goed past.

Twee tot drie vingers achter de schouder is de ligging van het kopijzer. Deze moet mooi aanliggen en voldoende ruimte geven voor de schoft.

Achter de schoft is een fijne meting, omdat hier de Musculus Trapezius loopt, oftewel de Monnikskapspier. Deze kan bij veel paarden geatrofieerd zijn, waarbij de spier afgenomen is. Deze meten we dan ook om de groei hiervan te beoordelen bij een volgende meting. Ook moet de schoft daar voldoende ruimte hebben in het tussenkanaal.

De 18e rib is de laatste rib bij een paard, en hiervoor moet een zadel eindigen. Een zadel mag gelieve niet over dit punt komen. Anders ligt het zadel op weke delen van de rug. Een zadel steunt namelijk op de ribben van een paard. En in het lendenen gebied zitten wel uitsteeksels van wervels, maar deze zijn niet sterk genoeg voor steun. Waardoor een zadel met name in de spiermassa van het paard zal drukken. Overigens zijn er uitzonderingen. Bij bijvoorbeeld korte ruggen en toch ietwat te grote ruiters. Er zijn zadels die toch vermijden dat het achterkussen over de 18e rib komt, doordat deze wel een grotere inchmaat hebben of een openere zit of lepel, maar wel korte kussen hebben. Maar in sommige gevallen is het water bij de wijn doen. Daarom kies ik bij deze ruiters liever voor een ruiter in balans, dan een te grote ruiter in een te klein zadel. Een ruiter met een grotere broekmaat zal namelijk in een te klein zadel achterop de lepel terecht komen en juist druk achterop het zadel geven. Wat ook niet fijn is voor een paard of pony. Ondanks dat het zadel dan wel voor de 18e rib ligt. Een ruiter hoort in het midden van het paard en het zadel te kunnen zitten.

En het ligt heus niet altijd aan meer vlees op de bonken. Ook ruiters met hele lange benen kunnen dit probleem ervaren. Het juiste type zadel, zitvlak, inchmaat, zweetblad uitsnede of wrong kan hier een grote rol in spelen.

Welke singel is nu juist voor je paard?

Er zijn veel singels op de markt, maar welke kies je nu. Dit is natuurlijk persoonlijk en paard afhankelijk. In deze video leg ik kort uit wat belangrijk is om rekening mee te houden bij de aankoop van een singel.

Een singel kan van verschillende materialen zijn. Welk materiaal je kiest maakt niet zoveel uit.

Anatomisch kan dus functioneel zijn bij rondgeribte paarden, met de singelgoot ver naar voren. Of voor meer schouder en elleboog vrijheid.

Ook kan een anatomische singel goed werken bij een zadel wat over de schouder wil schuiven. Bijvoorbeeld bij een paard met een smallere schouder. Of een singelgoot die ver naar voren is geplaatst, waar het zadel juist verder naar achteren ligt, doordat het paard een grote schouder of een meer naar achteren liggend schouder heeft.

Welk merk of type is persoonlijk. Ook qua kosten. Leren singels kosten over het algemeen meer dan kunststof singels.

Een belangrijke tip om nog even mee te geven. En waar ik vaak fouten in zie. Is dat de gesp nooit op de buik van een paard mag komen. Dit zie je nog wel eens bij neopreen singels of bij singels waar de rek uit het elastiek is. Absoluut een no go, helemaal bij paarden met singelnijd.

Zadelpassen op het paard, waar behoort deze nu te liggen. En wat is belangrijk te weten.

In de bovenstaande video heb ik het over het kopijzer, wat gelijk moet zijn aan de belijning van het schouder. Onderstaande afbeelding verduidelijkt dit wat beter.

De 2 gele pijlen moeten dus gelijk zijn ten opzichte van elkaar. De plaats van het kopijzer (pijl op het zadel) en de schouder (pijl op de schouder). Dit zie je het beste door schuin voor het paard te gaan staan.

Ook is de ruimte, zowel bovenop de schoft als aan de zijkanten van de schoft belangrijk, zodat een paard een effectieve schoftlift kan maken.

Bij een zadel wat op een statisch paard ligt, zonder aansingelen is 4 vingers ruimte vanaf de schoft naar de voorboom een mooie marge. Met het aansingelen wordt deze ruimte alweer wat minder. En met de ruiter erop zakt het zadel nog meer over de rug en de schoft, waardoor er uiteindelijk 2,5 tot eventueel 3 vingers ruimte over zouden moeten blijven. Dit is een goede en acceptabele ruimte voor de bovenzijde van de schoft. Een zadel mag namelijk nooit op de schoft liggen. En 1 tot 1,5 vinger vind ik daarom ook te weinig ruimte.

Verder kijk je dus naar de lengte van een zadel, deze mag niet over de laatste rib van het paard komen. En of het zadel mooi aanligt in het midden. En dus niet brugt. Het bruggen van een zadel kan betekenen dat de curve van de boom niet past bij de curve van de rug van het paard. Bijvoorbeeld een te rechte boom op een gezonken rug.

Een kleine brugging kan te maken hebben met het feit dat een paard op stand snel wat hol staat. Doordat deze niet continue zijn buikspieren aanspant. Of omdat de kussens van het zadel wat vulling kunnen gebruiken om het zadel beter passend te laten liggen in het middenstuk.

Een te smal kopijzer kan een zadel ook doen bruggen. Hierbij zie je vaak ook dat een zadel achterover kantelt.

Hoe check ik mijn beugelriemen?

Een simpele tip om je beugelriemen te checken, zie je op onderstaande afbeelding. Op deze foto zie je het verschil in beugelriemen.

Belangrijk is dus dat de gespen of de lussen van je beugelriemen bovenaan gelijk eindigen. Als ze enkele mm’s verschillen wissel je ze om op je zadel. Links wordt rechts, rechts wordt links. Of je maakt ze gelijk aan elkaar door de 1 van de beugels langer of korter te maken.

Doordat een ruiter links opstapt vanaf de grond komen er grotere krachten op deze beugelriem. Belangrijk dus om ze regelmatig te checken en te wisselen.

Ook een scheef zittende ruiter heeft vaak ongelijke beugels. Door continue meer druk op 1 beugel te geven, veert deze uit ten opzichte van de andere beugelriem.

Maak ze gelijk, wanneer ze ongelijk zijn. Wanneer je dan het gevoel hebt dat je scheef zit of dat de ene beugelriem korter voelt, betekend dit dus iets anders. Namelijk of het paard duwt je scheef vanuit een scheve schouder of bekken. Of je bent zelf als ruiter niet gelijk. Met bijvoorbeeld een langer been of een scheef bekken. Maar het kan ook aan je zadel liggen. Doordat deze scheef is in de boom of in het kussen. Dit scheve kussen is een beetje een ‘kip en het ei verhaal’. Want is deze nu scheef omdat je scheef zit of omdat je paard scheef is. Of zit jij scheef door een scheef zadel/kussen.

In de onderstaande video zie je mij een paard behandelen met een fascie pen, die je ook goed kunt gebruiken voor triggerpoint therapie. Deze pen doorboort de huid en spiermassa niet en zou minder gevoelig moeten zijn in de behandeling.

Je ziet in de video het twichen van de spier. Ook kun je mooi zien hoe alle spieren in verbinding staan met elkaar, omdat de mondhoek van het paard ook meebeweegt.

Dit twitchen is nodig om een triggerpoint te verwijderen. Wat je ook met dry needling kunt doen. Dit is ook een techniek die ik toepas in de dierfysiotherapie. Maar sommige dieren vinden dit gevoelig of spannend. Dan is deze pen een mooie tussenoplossing.

Tongbeen (Os Hyoid)

Hieronder een video van een paard wat heerlijk ontspant, bij het losmaken van het tongbeen. Het tongbeen is een veel voorkomend probleem bij paarden en kan vele oorzaken hebben.

Het tongbeen (os hyoid) ligt tussen de kaken van het paard. En bestaat uit een aantal kleine botjes die via kraakbenige takken en spierverbindingen zijn verbonden aan de schedel. Door deze flexibele verbinding kun je het tongbeen ook voelen en bewegen.

Aan de ene kant hecht de tong aan het hyoid, aan de andere kant is er een verbinding met de larynx (strottenhoofd) en de pharynx (slokdarmhoofdd/keel) en bovenaan hecht het hyoid aan het slaapbeen (os temporale), dicht bij het kaakgewricht en de gehooringang.

Aan de voorzijde is het tongbeen dus verbonden met de tong. Aan de achterzijde met twee grote spieren: de m. omohyoideus, die van het tongbeen naar de schouder loopt. En de m. sternohyoideus, die van het tongbeen naar het borstbeen (sternum) loopt. De m. omohyoideus loopt dus naar de schouder en heeft daardoor een sterke verbinding met de fascia, de buik en de beenspieren van de achterhand.

Bij te veel druk op de mond en de tong verminder je dus ook de beweging van het achterbeen. Denk maar aan paarden die in een valse knik lopen. Er komt in deze positie van het hoofd juist veel druk op C2 en C3 (2e en 3e halswervel.

Bij een valse knik is de 2e halswervel het hoogste punt (zie onderstaande afbeelding). Loopt het paard met de neus achter de loodlijn en komt er door de gedrongen houding van de hals ook veel druk op de laatste wervels van de hals, namelijk C6, C7 en T1. Het paard zal met een weggedrukte rug gaan lopen, waardoor de kans op Kissing Spines achter de schoft groter wordt. Ook wordt het bekken van het paard naar voren getrokken, door de gespannen rug, waardoor een paard nooit zijn achterbeen goed kan laten ondertreden.

De bespiering van de bovenlijn zal reduceren en er is een veel grotere kans op overbelasting. Problemen zoals: rugklachten, artrose, artritis, kissing spines, SI problemen, maar ook kreupelheden voor en achter.

Door de nauwe verbinding van het tongbeen met het TMJ gewricht, heb je ook invloed de ademhaling. Omdat de luchtpijp ook uitkomt tussen het tongbeen. Beperkingen van het tongbeen kunnen ook blokkades en mobiliteit verlies geven in de bewegelijkheid van het hoofd, de hals en de kaak. Waardoor het gehele lichaam wordt beïnvloed. Je paard heeft daarom ook nooit alleen een tongprobleem, maar ook moeite met bijvoorbeeld; nageeflijkheid, losgelatenheid en souplesse (in het gehele lijf).

Oorzaken van tongbeen problemen kunnen zijn:

Hangen aan het halster
Te strakke neusriem
Na een tandarts behandeling of gebitsproblemen
Kaakproblemen
Slecht passend bit
Of een harde hand van de ruiter
Halsklachten
Hoofdtrauma door een klap of stoot
Trekken aan de tong
Stress
En zelfs vanuit het bekken of de achterhand kunnen zich problemen voordoen aan de voorzijde van het paard. Of andersom.

Artikelen

Hieronder vroeg ik wat linkjes toe van artikelen die ik geschreven heb over honden (fysiotherapie en aandoeningen). Gepubliceerd op doggo.nl.

https://www.doggo.nl/artikelen/hond-en-gezondheid/kreupelheid-bij-honden/

https://www.doggo.nl/artikelen/hond-en-gezondheid/challenge-hoe-loopt-jouw-hond/

https://www.doggo.nl/artikelen/hond-en-gezondheid/fysiotherapie-bij-honden/

https://www.doggo.nl/artikelen/hond-en-gezondheid/artrose-bij-honden/